I. Vị trí địa lý, diện tích, dân số
1. Sự hình thành: Phường Tùng Thiện được hình thành trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích tự n
hiên và dân số của các phường, xã: Xuân Khanh, Xuân Sơn, Trung Sơn Trầm (thuộc thị xã Sơn Tây); phần lớn diện tích tự nhiên và dân số của xã Thanh Mỹ (thuộc thị xã Sơn Tây); một phần diện tích tự nhiên và dân số của các phường: Trung Hưng, Sơn Lộc (thuộc thị xã Sơn Tây). Lý do lấy tên phường mới là Tùng Thiện: Về tên gọi Tùng Thiện, trước đây, huyện Tùng Thiện được đổi tên từ huyện Minh Nghĩa (năm 1853), nay là phần phía Nam thị xã Sơn Tây và một phần huyện Ba Vì. Huyện Tùng Thiện tồn tại đến năm 1968 sáp nhập với một số đơn vị hành chính để thành lập huyện Ba Vì. Như vậy, địa danh “Tùng Thiện” mang dấu ấn lâu đời theo tiến trình thay đổi địa lý hành chính thị xã Sơn Tây trong lịch sử.
2. Vị trí địa lý: Phường Tùng Thiện giáp phường Sơn Tây và các xã: Phúc Thọ, Suối Hai, Đoài Phương, Quảng Oai, Yên Bài của thành phố Hà Nội.
3. Diện tích, dân số: Phường Tùng Thiện có diện tích tự nhiên là 32,34 km2; quy mô dân số là 42.052 người.
II. Đặc điểm kinh tế, xã hội
Phường Tùng Thiện nằm ở cửa ngõ phía Tây Bắc của Hà Nội, tiếp giáp với các phường, xã: Quảng Oai, Sơn Tây, Phúc Thọ, Đoài Phương, Yên Bài, Suối Hai và các trục giao thông quan trọng như quốc lộ 21A, đường Hồ Chí Minh. Phường gần khu vực Trường Sĩ quan Lục quân 1, Học viện Phòng không - Không quân, Làng văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam, đây là điều kiện lý tưởng để Tùng Thiện trở thành vùng giao thoa giữa khu đô thị Sơn Tây với vùng bán sơn địa có giá trị sinh thái, quốc phòng và văn hóa cao.
Phường Tùng Thiện là vùng kết nối giữa đô thị Sơn Tây với thiên nhiên Ba Vì, là nơi hội tụ các chức năng như: quốc phòng, giáo dục - đào tạo và bảo tồn sinh thái. Đây là hình mẫu đô thị đa chức năng đặc biệt, có khả năng lan tỏa trong phát triển kinh tế vùng, gắn kết quốc phòng - an ninh với phát triển bền vững Thủ đô.
1. Đặc điểm kinh tế
Kinh tế phường Tùng Thiện phát triển đa ngành: thương mại - dịch vụ, nông nghiệp chất lượng cao, giàu tiềm năng du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng.
Phường Tùng Thiện có sự kết hợp giữa các khu đô thị trung tâm cũ, vùng nông nghiệp ven đô và khu vực rừng núi, quốc phòng. Trong đó, các khu vực như Sơn Lộc, Trung Hưng, Trung Sơn Trầm trước đây là trung tâm của thị xã Sơn Tây, tập trung dân cư đông đúc, là đầu mối cung cấp và tiêu thụ hàng hóa cho các vùng lân cận, tạo điều kiện thuận lợi cho dịch vụ thương mại, hậu cần và tiêu dùng phát triển mạnh.
Phát triển nông nghiệp chất lượng cao tại Thanh Mỹ và Xuân Sơn: Thanh Mỹ là vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm (rau an toàn, cây ăn quả, hoa màu), có mô hình hợp tác xã nông nghiệp quy mô lớn, có điều kiện thuận lợi để phát triển nông nghiệp đô thị và liên kết vùng tiêu thụ nông sản với trung tâm Hà Nội; còn Xuân Sơn nằm giáp Vườn quốc gia Ba Vì, có điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu phù hợp cho phát triển nông nghiệp sinh thái, trồng dược liệu, rau rừng, chăn nuôi thả tự nhiên.
Phường Tùng Thiện có tiềm năng lớn về du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng, tiếp giáp với các phường, xã: Quảng Oai, Sơn Tây, Phúc Thọ, Đoài Phương, Yên Bài, Suối Hai...
Đây là điểm giao thoa với vùng sinh thái bán sơn địa, tạo ra nhiều tiềm năng phát triển du lịch, nghỉ dưỡng (có thể quy hoạch làm farmstay, homestay,…) và bảo tồn rừng trong quy hoạch tổng thể khu vực phía Tây Hà Nội.
2. Đặc điểm văn hóa - xã hội
Phường Tùng Thiện là địa phương hội tụ nhiều giá trị văn hóa - xã hội đặc sắc, kết hợp giữa truyền thống làng xã Bắc Bộ, hệ thống di tích lịch sử lâu đời và môi trường quân sự - giáo dục kỷ luật, hình thành nên một không gian văn hóa độc đáo phía Tây Bắc Thủ đô Hà Nội.
Đời sống xã hội của người dân phường Tùng Thiện gắn bó và đậm chất làng quê xứ Đoài. Trên địa bàn, các đình, chùa tổ chức các lễ hội truyền thống đặc sắc như: đình làng Cầm thường tổ chức lễ hội đình vào tháng Giêng hàng năm, bao gồm phần tế lễ, múa rối, trò chơi dân gian, góp phần giữ gìn bản sắc tín ngưỡng đình - chùa vùng quê ven đô.
Về giáo dục, phường Tùng Thiện có hệ thống giáo dục đa dạng với nhiều trường học có cơ sở vật chất đầy đủ và chương trình giáo dục phù hợp với lứa tuổi, nhằm đảm bảo chất lượng giáo dục cho học sinh như: Trường Mầm non Trung Sơn Trầm, Trường Mầm non Xuân Khanh; Trường Tiểu học Trung Sơn Trầm, Trường Tiểu học Xuân Sơn; Trường THCS Trung Sơn Trầm, Trường THCS Xuân Sơn; Trường THPT Xuân Khanh.
Người dân trên địa bàn phường Tùng Thiện có thể tiếp cận các bệnh viện lớn trong khu vực như: Bệnh viện Quân y 105, Bệnh viện Đa khoa Sơn Tây, Bệnh viện Đa khoa tư nhân Bảo Long. Với hệ thống trạm y tế hoạt động hiệu quả và gần các bệnh viện lớn, người dân được đảm bảo tiếp cận các dịch vụ y tế chuyên sâu. Bên cạnh đó, trên địa bàn phường có nhiều trạm y tế hoạt động tích cực trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân, cung cấp các dịch vụ khám chữa bệnh, tiêm chủng, tư vấn sức khỏe và tham gia vào các chương trình y tế cộng đồng, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân trên địa bàn.